Μία πόλη περιλαμβάνει εκατοντάδες πηγές δεδομένων. Στόχος μιας σύγχρονης δημοτικής αρχής είναι να συγκεντρώνει δεδομένα, να αναλύει συμβάντα, να διασυνδέει συστήματα, να αξιολογεί τους διαθέσιμους πόρους, δημιουργώντας ένα νέο αποδοτικό μοντέλο διοίκησης.
Του Αργύρη Αλεξανδρή
Σε έναν κόσμο που γίνεται η μετάβαση στην ψηφιακή πραγματικότητα, η επιλογή να γίνει ο Δήμος Μαραθώνα «έξυπνη πόλη» είναι μονόδρομος. Είναι η ώρα να γίνει η ψηφιακή μετάλλαξη του Δήμου Μαραθώνα με την συμμετοχή όλων. Είναι αδιανόητο στο 2019 να ακούω από συμπολίτες μου ότι κρεμάνε σακούλες σκουπιδιών στην κολόνα της ΔΕΗ έξω από το σπίτι τους για να αλλαχτεί η λάμπα τους, να ακούω για λακκούβες σε δρόμους που δεν επισκευάζονται ποτέ, να μην βλέπω ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να βοηθούν στην μείωση της κατανάλωσης ρεύματος της πόλης, να βλέπω κλαδιά τα οποία παραλαμβάνονται μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, και τόσα άλλα.
Το παράδειγμα των Τρικάλων μας δείχνει τα οφέλη που μπορεί να έχει η πόλη μας, οι δημότες της και οι επιχειρήσεις της. Σκοπός του κειμένου είναι να εξηγήσουμε τι σημαίνει έξυπνη πόλη (smart city) και να καταθέσουμε το πλαίσιο των ενεργειών που σκοπεύει να πραγματοποιήσει η “Πορεία Πράξης” ως επόμενη δημοτική αρχή.
Έξυπνη πόλη ορίζεται ως εκείνη η οποία έχει υιοθετήσει τουλάχιστον μία πρωτοβουλία στο πλαίσιο:
- της έξυπνης διακυβέρνησης,
- των έξυπνων πολιτών,
- της έξυπνης διαβίωσης,
- της έξυπνης κινητικότητας,
- της έξυπνης οικονομίας και
- του έξυπνου περιβάλλοντος
Αυτά αποτελούν και τα έξι χαρακτηριστικά των έξυπνων πόλεων. Σε αυτές, αξιοποιούνται συστηματικά οι σύγχρονες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) προκειμένου να συνδεθεί το φυσικό της κεφάλαιο (το δομημένο αστικό περιβάλλον) με το κοινωνικό της κεφάλαιο (πολίτες, επιχειρήσεις, φορείς, ανθρώπινο δυναμικό και κοινωνία), με σκοπό να βελτιωθούν οι υπάρχουσες υποδομές και να αναπτυχθούν νέες, καλύτερες και πάνω σε αυτές να προκύψουν σύγχρονες υπηρεσίες που να ικανοποιούν τις ανάγκες των πολιτών, των επιχειρήσεων και των φορέων της πόλης.
Μια πόλη είναι έξυπνη όταν οι δημόσιες και οι ιδιωτικές επενδύσεις στην πόλη εκμεταλλεύονται αποτελεσματικά τις ΤΠΕ για να υποστηρίξουν τη βιωσιμότητα, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της καθημερινότητας, την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα, την ανθεκτικότητα της πόλης σε κινδύνους και φυσικές καταστροφές, την κοινωνική συνοχή και γενικότερα, την ευημερία της πόλης, με οικολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχική δράση και την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων για κάθε θέμα που τους αφορά.
Τι προσφέρει μια έξυπνη πόλη;
Η Έξυπνη Διακυβέρνηση σχετίζεται με τη συμμετοχή του πολίτη στη λήψη αποφάσεων και στη λειτουργία της διοίκησης καθώς και με την αποτελεσματική παροχή δημοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες. Μέχρι σήμερα το παραδοσιακό μοντέλο λειτουργίας για την πόλη μας έχει βασιστεί γύρω από υπηρεσίες που λειτουργούν ως ανεξάρτητες και μη συνδεδεμένες οντότητες. Ως αποτέλεσμα, κάθε πολίτης ή επιχείρηση πρέπει να αλληλεπιδρά ξεχωριστά με κάθε υπηρεσία δημιουργώντας έτσι πολλαπλά σημεία επαφής και όχι ένα σημείο το οποίο είναι προσαρμοσμένο για να καλύπτει τις ανάγκες τους. Τα δεδομένα και οι πληροφορίες συνήθως κλειδώνονται μέσα σε κάθε υπηρεσία περιορίζοντας τη δυνατότητα για συνεργασία και καινοτομία καθώς και της επίσπευσης μεταρρυθμίσεων σε ολόκληρη την πόλη. Το όραμά μας για τον Δήμο Μαραθώνα είναι μια πόλη με μικρότερο κόστος διοίκησης και με πιο αποτελεσματική διοίκηση. Να είναι μια πόλη που εξυπηρετεί ψηφιακά τον πολίτη, μια πόλη που ενημερώνει τον πολίτη για τις αποφάσεις του Δήμου, μια πόλη χωρίς γραφειοκρατία και καθυστερήσεις. Να είναι μια πόλη όπου ο πολίτης του Δήμου Μαραθώνα δεν ταλαιπωρείται και δεν χάνει άσκοπα χρόνο για να λάβει τις υπηρεσίες που δικαιούται.
Οι Έξυπνοι Πολίτες σε μια πόλη χαρακτηρίζονται από τα προσόντα, τις γνώσεις, την κατάρτιση και το επίπεδο της εκπαίδευσής τους. Κυρίως όμως χαρακτηρίζονται από την ποιότητα της κοινωνικής τους αλληλεπίδρασης και το βαθμό της συμμετοχής τους στην κοινωνική ζωή της πόλης. Έξυπνος πολίτης είναι ο ενεργός και ενημερωμένος πολίτης. Οραματιζόμαστε λοιπόν έναν Δήμο στον οποίο ο πολίτης τροφοδοτεί με δεδομένα την διοίκηση του Δήμου Μαραθώνα (π.χ. στέλνοντας φωτογραφίες μέσω του έξυπνου τηλεφώνου που διαθέτει), σε συγκεκριμένο application (λογισμικό) του Δήμου μας, αναφέρει και καταγγέλλει διάφορα προβλήματα καθημερινότητας της πόλης όπως λακκούβες, μάζεμα κλαδιών, καμένες λάμπες, σπασμένα φρεάτια, αχνή διαγράμμιση κ.α. Στην συνέχεια ενημερώνεται για την εξέλιξη της αποκατάστασης της ζημιάς και λαμβάνει με εύχρηστο τρόπο τις πληροφορίες που αναζητά. Η σχέση του έξυπνου πολίτη με τον δήμο θα είναι και διαλογική καθώς θα είναι σε θέση να προτείνει λύσεις και να ερωτάται για τη γνώμη του μέσω του app συμμετέχοντας έτσι ενεργά στην βελτίωση της πόλης μας.
Η Έξυπνη Διαβίωση περιλαμβάνει παράγοντες που βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής στην πόλη, όπως τον πολιτισμό, τη ψυχαγωγία, την υγεία, την ασφάλεια, την εκπαίδευση, τον τουρισμό, τη στέγαση κ.ά.. Σημαίνει για παράδειγμα, αξιοποίηση, ανάδειξη και προβολή των πολιτιστικών υποδομών του Μαραθώνα, της Ραμνούντας και γενικότερα όλων των αρχαίων ευρημάτων που υπάρχουν στον Δήμο Μαραθώνα με σύγχρονες μεθόδους, ανάπτυξη της καλλιτεχνικής έκφρασης και της αισθητικής στους δημόσιους χώρους, ενημέρωση για τα σημεία ενδιαφέροντος της πόλης. Σημαίνει μια πόλη καθαρή, μια πόλη που είναι φιλόξενη στους επισκέπτες της, μια πόλη ζωντανή, ασφαλής και με κοινωνική συνοχή.
Η Έξυπνη Κινητικότητα αφορά στη βελτίωση της κινητικότητας, των μετακινήσεων και των μεταφορών, στη διαθεσιμότητα και αξιοποίηση ανοικτών δεδομένων για την καλύτερη κυκλοφορία των οχημάτων, σε καινοτόμα, ασφαλή, αποτελεσματικά, φιλικά προς το περιβάλλον και βιώσιμα μεταφορικά μέσα, σε δίκτυα μετακινήσεων/μεταφορών που αξιοποιούν τις ΤΠΕ προς όφελος των μετακινήσεων των πολιτών και, κυρίως, των ΑΜΕΑ, πάντοτε με σεβασμό προς το περιβάλλον της πόλης. Για παράδειγμα, στην κατηγορία της κινητικότητας είναι η ενίσχυση των φιλικών προς το περιβάλλον μέσων μετακίνησης (περπάτημα, ποδήλατο), η διαμόρφωση τεχνικών υποδομών (πεζοδρόμια, διαπλάτυνση υφιστάμενων πεζοδρομίων, νέοι πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι), η προώθηση χρήσης πράσινων ιδιωτικών οχημάτων,
λεωφορείων, minibuses, ηλεκτρικών ποδηλάτων, κ.α..
Η Έξυπνη Οικονομία αναφέρεται στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μιας πόλης ως αποτέλεσμα της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και της παραγωγικότητας. Μια πόλη μπορεί να σχεδιάσει και να υποστηρίξει σύγχρονες δράσεις για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητάς της. Οι δράσεις αυτές στοχεύουν στη μείωση του κόστους των δαπανών του δήμου και στην αύξηση της αποδοτικότητας των παρεχόμενων δημοτικών υπηρεσιών, σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα, στην ενίσχυση νεοφυών (startup) επιχειρήσεων, σε ευκαιρίες για επιχειρήσεις που προσφέρουν καινοτόμες υπηρεσίες, αξιοποιώντας τις υποδομές της έξυπνης πόλης, σε ευκαιρίες για νέες θέσεις εργασίας, στην ενίσχυση της επιχειρηματικής εξωστρέφειας και στην ανάπτυξη της τοπικής αγοράς.
Το Έξυπνο Περιβάλλον περιλαμβάνει παράγοντες που σχετίζονται με το φυσικό περιβάλλον και τις φυσικές συνθήκες στην πόλη (κλίμα, ελεύθεροι και δημόσιοι χώροι, χώροι πρασίνου κ.ά.). Αφορά σε δράσεις και σε υπηρεσίες για την παρακολούθηση και τη μείωση της ρύπανσης στην πόλη, τη χρήση έξυπνης ενέργειας που συμπεριλαμβάνει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα ενεργειακά δίκτυα, τον έλεγχο κατανάλωσης ενέργειας στην πόλη και την ανακαίνιση κτηρίων, την έξυπνη ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση, τον έλεγχο του φωτισμού, την έξυπνη διαχείριση απορριμμάτων και αποβλήτων, τον έλεγχο και τη βελτίωση της ποιότητας των υδατικών πόρων, και, γενικότερα, την έξυπνη διαχείριση κάθε φυσικού πόρου, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα θα αναφέρουμε ότι σε ένα δήμο με 15.000 λάμπες φωτισμού στον δρόμο οι οποίες θα αντικατασταθούν με λάμπες LED, η μείωση της κατανάλωσης της ηλεκτρικής ενέργειας για τα επόμενα 10 χρόνια, ανέρχεται σε 68%. Ακριβώς τόση είναι και η μείωση της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα.
Στο παρόν άρθρο αναλύσαμε τι είναι η έξυπνη πόλη. Θα ακολουθήσει την επόμενη εβδομάδα, η ανάπτυξη των κινήσεων που θα γίνουν από την Πορεία Πράξης ως δημοτική αρχή του Δήμου Μαραθώνα για να γίνει ο Δήμος μας, μια έξυπνη πόλη.